ارتفاع آن 30 متر است كه جديداً به وسيله پله‌هايي دو طرفه آهني راه را براي بازديدكنندگان هموار نموده‌اند.
غار داراي دو بخش است يك بخش غار طبيعي و بخش ديگر معماري و صخره‌اي و دست‌ساز است كه در چهار طبقه فضاهايي جهت استفاده و سكونت در طي قرون اعصار ايجاد شده است.
قدمت اين غار به دوره اشكانيان يا 1000 سال قبل از ميلاد برمي‌گردد. غار كرفتو شامل دو دهنه دالان و دهليز و حفره‌هاي متعدد اصلي و فرعي عميق مي‌باشد. در داخل غار قنديل‌هاي متعدد شكسته آهكي با اشكال متنوع وجود دارد.
از ديگر جاذبه‌هاي اين غار مي‌توان به 1 ـ وجود حوضچه‌هاي آب راكد 2 ـ وجود چشمه آب زلال و روان در پاي صخره و جاري شدن آب از ارتفاع 5 متري در چند نقطه زيبايي خاص به اين مكان بخشيده است. 3 ـ وجود قبرستان قديمي در محوطه غار مربوطه به قرن هفتم هجري 4 ـ به موازات ارتفاع قلعه، ستون زيباي آهكي به شكل نگهبان قلعه خودنمائي مي‌كند. 5 ـ به وجود سه ستون به شكل اندام‌هاي انسان معروف به سه كنيشكان (سه دختر) در مقابل قلعه اشاره نمود،
اين قلعه تاريخي كه قبلاً فراموش شده بود در سال 77 به دستور دكتر رمضان‌زاده استاندار اسبق كردستان با تخصيص اعتبار مورد نياز و با پيگيري و اقدامات فرمانداري شهرستان ديواندره و بخشداري كرفتو عمليات جاده‌سازي ـ سازماندهی غار و قلعه كرفتو آغاز و تاكنون ادامه دارد.
اهم اقدامات انجام شده براي سازماندهي غاز عبارت است از 1 ـ پله‌بندي در حد بسيار وسيع 2 ـ سكوسازي و ذخيره‌سازي و هدايت آب چشمه‌هاي غار 3 ـ تأسيسات جانبي، نرده‌كشي‌هاي چوبي و ايجاد اتاق نگهبان و بليط فروش و سرايداري و احداث سرويس‌هاي بهداشتي 4 ـ ايجاد روشنايي.
زمان درگذراست و راه كارزار در زمين و دريا و آسمان براي ما هموار گشته است، درست نمي‌دانيم كه حد پيشرفت زندگي انسان در گذشته تا چه اندازه بوده، ولي آنچه مسلم است، چيزي كه از تمام عصر سنگ بر جايي مانده و قابل ملاحظه است مي‌رساند مي‌رساند كه غارهاي طبيعي و مصنوعي مأوا و مكان مناسب براي زندگي نياكان ما بوده است و براي خودافزارهاي ساخته و به آتش دست يافته و در هنر و توليد نيز پيشرفت كرده است و با مشقت تمام دل زمين را كاويده و از درون غارها خود را بيرون كشيده، حال براي پي بردن به طرز زندگي نياكان خود در گذشته آنچه بايد در متن و زمينه زندگي آن‌ها مدنظر قرار دهيم، شناخت بيشتر از غارهاي طبيعي و مصنوعي است و هيچ چيز زيباتر از اين كنجكاوي براي رسيدن به آگاهي و دست يافتن به معرفت، وجود ندارد. بيائيد اين بار قسمتي از غارهاي مصنوعي و طبيعي منطقه ديواندره را با هم مرور كنيم.
«غاري كه در آن هراكلوس سكونت دارد، پليدي در آن راه ندارد.»
متن كنده شده از سنگ به خط ميخي است و كتيبه يوناني در طبقه سوم اين غار قرار دارد. در اين كتيبه از غار كرفتو به عنوان معبد «هراكلوس» (هركول) نام برده شده است.
با توجه به تحقيقات به عمل آمده در دوران‌هاي گذشته «كرفتو» در زير آب بوده و به تدريج ارتفاعات آن از آب خارج شد، غار كرفتو از غارهاي آهكي و طبيعي است كه در ادوار مختلف جهت استفاده و سكونت انسان تغيير حالت داده و با معماري صخره‌اي در چهار طبقه و در دل كوه حفر شده است. مستشرقين و محققين بسياري از جمله «دمرگان»، «راولينسيون»، «كوپورتو»، «خانيكف» و «فون‌گال» از غار باستاني كرفتو بازديد و نقشه‌هايي از آن تهيه و ارائه نموده‌اند.
كوپورتو نقشه غار را تهيه كرد، استين آن را تكميل و فون‌گال آن را تصحيح كرد در مقالاتي كه توسط محققين به چاپ رسيده است، به دليل وجود كتيبه‌اي يوناني بر سر در يكي از اتاق‌هاي طبقه سوم، از اين غار به عنوان معبد «هراكلوس» يا «هركول» نام برده شده است.
ترجمه‌ي اين كتيبه چنين است:
«در آنجا هراكلوس سكونت دارد، باشد كه پليدي در آن راه نيابد»
طول غار حدود 750 متر است و راه‌هاي فرعي متعددي از آن منشعب مي‌شود. در طوب سكونت انسان در اين غار تغييرات و دگرگوني‌هاي عمده و دخل و تصرفات بسيار به وجود آمده است و حجاران هنرمند، فضاهاي زيبايي را در مدخل‌هاي غار تراشيده و نيز اتاق‌ها، راهروها و دالان‌هاي متعددي را به وجود آورده‌اند. اين غار در ميان غارهاي دست‌ساز ايران از معماري كاملي برخوردار است. ورودي غار از دامنه كوه حدود 25 متر فاصله دارد، در گذشته راهي نسبتاً سخت و دشوار در كمركش كوه، بازديدكنندگان را هداست مي‌كرد ولي اموزه با عبور از پلكاني فلزي مي‌توان به دهانه‌ي ورودي غار رسيد.
در معماري صخره‌اي اين غار چهار طبقه شناسايي شده است. اين امر از اهميت ويژه‌اي در معماري صخره‌اي برخوردار است. در معماري غار، علاوه بر ايجاد اتاق‌ها و راهروهاي عبور سعي شده تا اتاق‌ها با هم مرتبط باشند و نورگيرها و پنجره‌هايي به سمت بيرون و مناظر طبيعي ارتفاعات مجاور غار تعبيه شده است. بر ديوارهاي غار در بعضي اتاق‌ها نقوشي به صورت تجريدي از حيوان، انسان و گياه حجاري شده كه بيشتر جنبه آئيني دارد.
اين غار در سال 1379 گمانه‌زني شده و با بررسي باستان‌شناسي در محوطه‌ي بيرون و داخل غار، آثاري از دوران‌اي مختلف به دست آمد. كشف تراشه‌هاي سنگي در طبقه چهارم و محوطه بيرون غار مي‌توان نشانه‌اي از استفاده‌ي انسان در دوران پيش از تاريخ از اين غار باشد. همجنين نمونه سفال‌ها و اشياي به دست آمده، ادامه‌ي سكونت انسان را در طول تاريخ اشكاني، ساساني و دوران اسلامي يعني قرن ششم تا هشتم ه ـ.ق مسجل مي‌سازد. اقداماتي در طول سال‌هاي 1378 و 1379 انجام شده كه شامل سامانژ دهي محوطه‌ي بيرون غار، پله‌بندي سكوهاي استراحت، پاركينگ، سرايداري، سرويس‌هاي بهداشتي و برق‌كشي غار است.
سبك معماري و كتيبه‌ها و آثار درون غار كرفتو
اين غار از نوع غارهاي آهكي است و شكل‌گيري آن مربوط به دوران سوم زمين‌شناسي است. ويژگي مهم آن، دست‌ساز بودن و معماري صخره‌اي آن است كه در طول دوران‌هاي مختلف ايجاد شده است. اين غار چهارطبقه‌اي دست‌ساز است كه شامل اتاق‌هاي تو در تو راهروهاي ارتباطي، پنجره‌هاي نورگير مي‌باشد هرچن تاريخ‌گذاري معماري اين غار در جهت مقايسه‌ي آن و مطالعه‌ي تأثير و تأثراتي كه بر معماري همسان در ديگر نقاط داشته است مشكل مي‌باشد. اما مي‌توان آن را مربوط به قرن سوم و دوم قبل از ميلاد دانست. و از اين زمان به بعد تقريباً دوران اشكانيان شروع شد و سبك معماري، طاق‌هاي ضربي و آنچه ما آن را بنام اتاق رومي مي‌شناسيم جاي خود را باز نمود و وارد مراحل تكميلي گرديده است كه در زمان ساسانيان و سپس دوران اسلامي اوج اين تكامل را مي‌توان ببينيم. سقف‌هاي طاقي قبل از اين تاريخ در زمان مادها و حتي ايلامي‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و ريشه در تمدن‌هاي بسيار قديمي منطقه دارد. معماري صخره‌اي كرفتو با يك نظر خاص و كاملاً حساب‌شده ايجاد شده است. تراش بسيار ظريف ديوارها و سقف، براساس يك سبك تراش ساده ساخته نشده بلكه برداشتي از يك فرم معماري به‌خصوص است كه به ديگر نقاط جهان منتقل شده است. طبقه‌ي سوم غار هم از نظر ساخت و معماري و هم تزئينات، ويژگي خاصي دارد. اين غار داراي كتيبه‌هاي يوناني متعلق به الهه هراكلوس است، به همين جهت عده‌اي آن را معبد هراكلوس معرفي كرده‌اند. ترجمه متن اين كتيبه بدين گونه است (اين خانه هراكلوس است، هيچ پليدي در آن راه نيابد).
هراكلوس الهه است نيمه انسان، نيمه خدا كه نتيجه‌ي ازدواج خداي زئوس و خداي هرا است كه در يونان شخصيتي قهرماني يافته است همانند رستم.
يونانيان در زمينه‌هاي كارهاي جنگ‌آوري و جنگجويي اعتقاد زيادي به آن داشته‌اند. (اين كتيبه احتمالاً در زمان بازگشت تاريخي يونانيان به يونان كه در كتاب بازگشت 10 هزار يوناني اثر گزنفون از آن ياد شده است).
عملكرد غار در دوران مختلف متفاوت بوده ولي اكثراً محققين اعتقاد دارند كه اين غار دژ هم داشته است. در اين غار آثار دوره‌هاي مختلف تاريخي از هزاره‌ي اول قبل از ميلاد تا دوره‌ي اسلامي به چشم مي‌خورد و از آثار دوران ماقبل تاريخ مي‌توان به آثاري از دوران غارنشيني، پارينه‌سنگي، نويسندگي و. . . اشاره كرد كه در بعضي جاها به صورت استرليزه يا خلاصه شده رسم شده‌اند مانند نقوش حيوانات، نقوش گياهي، نقوش مربوط به شكار (يكي از يادگارهاي غار مربوط به خانيكوف مستشرق روسي است كه در راهرو طبقه‌ي اول غار نوشته شده است).
غار كرفتو در منطقه‌ي ديواندره كردستان، يكي از قديم‌ترين سكونت‌گاه‌هاي اوليه‌ي انسان در طي ادوار گذشته بوده است كه مطالعه و بررسي و كاوش در آثار به‌جاي مانده در آن و در محدوده‌هاي اطراف آن مي‌تواند ناشناخته‌هاي زيادي را در مورد شكل‌گيري و تكامل تمدن‌هاي اوليه در فلات ايران و منطقه‌ي خاورميانه براي ما روشن سازد. مطالعه‌ي اين غار يا توجه به سبك معماري خاص آن وجود كتيبه‌ها و نقوش مختلف در آن و همچنين وجود آثاري از دوره‌هاي تاريخي و پيش از آن مانند دوران نويسندگي، پارينه سنگي و تمدن‌هاي ماد، پارت و. . . اهميت فراوان دارد.
همچنين از نظر مطالعات زمين‌شناختي، ديرينه‌شناسي، گياه‌شناسي و. . . مطالعه آن بسيار حائز اهميت است. با توجه به اهميت منطقه و نزديكي اين منطقه با تپه‌ي باستاني زيويه و تخت‌سليمان تكاب لزوم توجه به آن و آماده‌سازي آن براي پذيرايي از گردشگران داخلي و خارجي بيشتر نمايان مي‌شود. اين سه منطقه‌ي باستاني، قطب باستاني اين محل را به وجود آورده كه فعال مردن اين قطب توريستي مي‌تواند در رشد منطقه تأثير بسزايي داشته باشد.
راههای دسترسی:
از نظر امكانات دسترسي همان‌طوري كه اشاره شد از دو مسير امكان دسترسي به غار وجود دارد.
1 ـ مسير راه خاكي 3 كيلومتري سنته به كرفتو
2 ـ راه آسفاله روستاي صاحب كرفتو
اما مطمئن‌ترين راه، مسير جاده‌اي ديواندره به سقز، 50 كيلومتري ديواندره دو راهي تكاب دست راست 15 كيلومتر راه آسفالته را تا آبادي گورباباعلي طي نموده و يك مسير 5 كيلومتري جاده خاكي را طي نموده و غار باستاني كرفتو هوايدا مي‌گردد.
انتهای پیام/
