سارال خبر

گزارش/

مشاهير بزرگ و نامدار كُرد در شهرستان ديواندره

شهرستان دیواندره همچون ديگر مناطق كردنشين مهد علم و دانش بوده و مردان بزرگي را در دامن خود پرورده است اما متأسفانه با وجود كمبود امكانات و منابع كتابخانه‌اي ذكر تمامي آن‌ها مقدور نيست و تا سرحد امكان بزرگان منطقه را نام مي‌بريم.

به گزارش خبرنگار سارال خبر، اين منطقه همچون ديگر مناطق كردنشين مهد علم و دانش بوده و مردان بزرگي را در دامن خود پرورده است اما متأسفانه با وجود كمبود امكانات و منابع كتابخانه‌اي ذكر تمامي آن‌ها مقدور نيست و تا سرحد امكان بزرگان منطقه را نام مي‌بريم.

ملا اسحاق هجيجي ديواندره‌اي

ملا اسحاق فاضلي شايسته، آگاه و خوش‌بيان از اهالي هجيج از روستاهاي مرز هورامان بود كه به دنبال تحصيل زادگاه خود را ترك گفته و مدت‌ها در مدارس كردستان عراق و ايران با جديت درس خواند تا اين‌كه به سرحد كمال رسيد پس از آن به دعوت اهالي ديواندره جهت تصدي مشاغل ديني در آن‌جا سكونت كرد و تا آهر زندگيش مدرس و امم جمعه و جماعت و قاضي شرع روستاهاي اين منطقه بود و در نهايت عزت‌نفس و شرف به امور مذهبي مسلمانان وفات يافت و خانواده ايشان در ديواندره ساكن هستند.

حاج شيخ حسين هزاركانياني

حاج شيخ حسين مردوخي فرزند شيخ حسن فرزند شيخ محمدعارف كه نسبش به شيخ عبدالغفار اول منتهي مي‌شود، شخصي دانشمند، متقي، باهمت، مهمان‌دوست و مورد احترام خاص و عام بوده و در دهه‌ي دوم قرن چهاردهم هجري قمري وفات يافته است ايشان طبع شعر هم داشته و با مرحوم ملاعبدالرحيم معدومي نيز به مشاعره و مكاتبه نيز پرداخته است. متأسفانه از شعرهاي او چيزي به دست نيامده است.

هزار كانيان نام دهكده‌اي است از نواحي سارال ديواندره كه شيخ حسين در آن‌جا اقامت داشته و برحسب لغت به معني هزارچشمه است.

شيخ عبدالله هزاكانياني مردوخي

شيخ عبدالله فرزند حاج شيخ حسين نيز در روستاي هزاركانيان زندگي مي‌كرد، قدي بلند و قيافه‌اي برازنده داشت، خوب صحبت مي‌كرد و بيانش گيرا و رسا بود. طبيبي حاذق، آشنا با طب قديم و آگاه به طب جديد. كتاب‌هاي زيادي از طب قديم از جمله قانون شيخ‌الرئيس ابن‌سينا را مطالعه كرده پس از فراغت از تحصيل مدتي دستيار و معين يكي از اطباي مشهور آمريكا و اروپا به‌نام دكتر سعيدخان (پيروز) كردستاني بود و از جهت اطلاعات و تجارب زيادي داشت. گياه‌شناس نيز بود و بيشتر با داروهاي گياهي به مداوا و معالجه مي‌پرداخت. كتابي هم درباره‌ي شناخت پاره‌اي از امراض ئ راه معالجه آن‌ها و نام بعضي گياهان ناشناخته دارويي و بيان خاصيت هر كدام از آن‌ها به رشته تحرير كشيده بود، كه بعد از درگذشت خود معلوم نشد نسخه‌ي آن به دست چه كسي افتاد. مرحوم شيخ عبدالله هر سالي دوبار به تقاضاي مردم به شهر سنندج مي‌رفت و بيماران را مداوا مي‌كرد، در يكي از سفرهايش بيمار شد و مدتي بستري شد. در اين شهر و اين بيماري منتهي به مرگ او شد، مرحوم شيخ عبدالله نيز طبع شعر داشته‌اند.

شيخ نعمت‌الله مردوخي هزاركانياني

شيخ نعمت‌الله فرزند شيخ عبدالكريم از مشايخ مردوخي رشته هزاركانيان به سال 1252 ه ـ.ق در روستاي هزاركانيان متولد شده و تحصيلاتش را ابتدا نزد پدر شروع كرده و پس از آن مدت در مدارس ديني سنندج درس خواند. بعد از آن يك سال از محضر دانشمند بزرگ شيخ عبدالقادر مهاجر استفاده كرد و به اخذ اجازه فتوا نائل آمد. پس از آن به مسافرت و گشت و گذار در شهرهاي عراق از جمله سليمانيه و ديداري از استانبول پداخته و هنگام مراجعت به اردبيل رفت و همان جا اقامت كرد و تا هنگام وفات 1344 ه ـ.ق در آن شهر به شغل مدرسي پرداخت.

در آثار ايشان كتابي در علم هيأت و كتابي ديگر در علم صرف و نحو به رشته تحرير درآمده است.

شيخ عبدالحكيم گون‌تو (مهجوري كردستاني)

عالم و فاضل و عارف كامل سيد عبدالحكيم نقشبندي الحسيني متخلص به مهجوري كردستاني  فرزند سيد عبدالرحيم مدرس نوه‌ي سيد محمد ميرزا از احفا سيدباباشيخ احمد باينچوب كه در سال 1209 ه ـ.ق در قصبه‌ي باينچوب سارال در ميان خانواده اهل علم و مذهب كم‌نظيري به دنيا آمده و در سال 1283 در گونتو بخش ديواندره به ديار باقي شتافت.

وي علوم اوليه را نزد پدرش آموخ و براي يادگرفتن دانش بيشتر به حجره‌ي فقيهان قدم نهاد. ابتدا در خدمت علامه ملامحمد مشهور به چروندي و از آن‌جا به مسجد دارالاحسان سنندج و به شهرهاي بوكان و اشنويه رفت و از آن پس به كردستان تركيه شهر دياربكر و در استانبول به تحصيل علم پرداخت بعد از آن در شهر سليمانيه در عراق در محضر عالم نامي شيخ محمد شهير به شيخ معروف نوديهي خالد شهروزي ذولجناحين رسيده و در سلك مديران او درآمده است. بعد با كوله‌باري از علم و عرفان به زادگاهش بازگشته و در ميان علما و فضلاي زمان خود برتري زيادي داشته است.

اين بزرگمهر در زادگاهش در روستاي احمدآباد كوشك و شريف‌آباد به امر تدريس پرداخت در ميان كساني كه در خدمت ايشان درس خوانده‌اند سيد محمد قاضي‌الله دره متخلص به سيد محمد صادق متخلص به صادق و ملامحمد آليجاني مؤلف كتاب (ناله‌ي نيمه‌شه‌و) را نام برد. حكيم مهجوري در عرفان به جايي رسيد كه قطب مدار با ملائكه كردگار به طور علني و آشكار بر او ظاهر گشت.

شيخ محمد امين قريشي

سيد پارسا و عارف شيخ محمد امين قريشي؛ فرزند مرحوم سيدفتح‌الله و از سلاله بابا شيخ احمد باينچوب است كه در سال 1261 در روستاي كوله واقع در 20 كيلومتري ديواندره به دنيا آمد در جواني به سن سي‌سالگي نرسيده بود كه همسر و تنها فرزندش را از دست داد. سوز اين فراق باعث شد كه جهان مادي او از لذايذ دنيوي در نظرش خوار گردند و روي‌گردان از آن‌ها دل در گرو پروردگارش بگذارد و تنها به رضاي او فكر كند، ايشان با اينكه ثروتمند بودند زندگي بسيار ساده‌اي را برگزيدند و بيشتر داراي خود را به كمك فقيران و ديگر امور خيريه صرف كردند. با تمام اين‌ها شيخ محمد امين هرگز گوشه انزوا نگزيد و از راهنمايي مردم و ترويج خداشناسي در آن منطقه غافل نشد البته تكيه و خانقاهي برپا نكرد و مسجد و خانه‌اي را محل پذيرايي از مردم و ارشاد قرار داد. درگذشت اين پير روشن‌ضمير را سال 1317 ه ـ.ق ثبت كرده‌اند.

سيد احمد رشيد قريشي

سيد احمد رشيد مشهور به (ئاغه‌ره‌شه) فرزند مرحوم سيد فتح‌الله و از اخلاف باباشيخ‌احمد باينچوب است كه به سال 1295 هجري قمري در روستاي كوله از توابع ديواندره به دنيا آمد و چون به سن رشد رسيد به دنبال كسب علم و از وطن خود به مدارس علوم ديني كردستان ايران و عراق رفت و به محضر بسياري از اساتيد آن دوره راه يافت و چون فارغ‌التحصيل شد اجازه‌ي افتاء و تدريس گرفت و به زادگاهش برگشت و از راه كشاورزي امرار معاش مي‌كرد، به خاطر مستقل بودن و داوري عدالتخواهانه در نزد همگان مورد احترام بود و منزلش به طور طبيعي محل دادخواهي مظلومان و محل حا اختلاف و داوري بين مردم بود. ايشان در زمستان 1342 پس از عمري خدمت بي‌چشمداشت از مردم در انتظار رحمت پروردگار چشم از جهان فرو بست.

سيد بابااحمد شهيدي

سيد بابااحمد مشهور به (ئاغه‌بابا) فرزند سيد رحمت‌الله و از سلاله سيد محمد زاهد مشهور پير خضر شاهويي است وي در سال 180 ه ـ.ش در روستاي حصار سفيد ديده به جهان گشور و در ميان خانواده‌اي اهل ايمان پرورش يافت.

ئاغه‌بابا مردي متدين، بسيار بخشنده و مهمان‌نواز و متواضع بود و زندگي ساده‌اي داشت و روي‌گردان از اشرافيت و مال‌اندوزي بود و بيشتر آن‌چه را از طريق كشاورزي و دامداري به دست مي‌آورد به مصرف پذيرايي از مهمانان و مسافران مي‌رساند وي بعدها به روستاي زاغه سفلي نقل مكان كرد. سيد بابا احمد شهيدي اين اواخر به دليل كهولت و بيماري به سنندج نقل مكان كرد و اقامت گزيد و سرانجام در آذرماه سال 1359 ه.ش ديده از جهان فروبست.

محمدسعيد فاضل دربندي

ملامحمد سعيد از اهالي دربند از روستاهاي ديواندره مردي اديب و فاضل بود به ويژه در ادبيات فارسي تسلط كافي داشت و بر ديوان‌ها و آثار اساتيدي چون فردوسي سنايي، عطار و نظامي احاطه كامل داشت. پس از پايان تحصيل به سنندج مهاجرت كرده و ضمن انجام وظيفه در يكي از محاكم شرعي ساعاتي در شبانه‌روز به تدريس متون ادب فارسي مي‌پرداخت وي در پائيز 1356 ه ـ.ق به ديار آخرت رفت.

ناظر بستي (زين‌العابدين)

شيخ زين‌العابدين متخلص به ناظر از اهالي روستاي بست از توابع ديواندره انساني فاضل و عارف و متقي معاصر امان‌الله خان والي بزرگ اردلان بوده و اشعار زيادي داشته‌اند.

ذكريا مهاجر

وی دانشمندي اديب و مشهور به مهاجر است زيرا وطنش را ترك و مهاجرت و كوچ كرده است. اين عالم فاضل در قريه‌ي بست از توابع ديواندره متولد شده است. از سال تولئ ايشان اطلاع درستي در دست نيست و چون شهرت ارشاد و شيخ نعمت‌الله ولي لبن ذكريا حسني شاذلي در شهر كرمان را شنيد به خدمت او رفت و بعد از مشت زياد و قبول رنج سفر به خدمت او رسيد و به طريقه‌اش تمسك جست و سلوك لازم را براي وصول به مقصد انجام داد تا اين‌كه شيخ او را خلافت داد و چون حضرت شيخ نعمت‌الله ولي نزد حاكم كرمان داراي جاه و مرتبت خاص بود از او درخواست قريه بست را به شيخ ذكريا بسپارد تا درآمد آن را در وجه طلاب و واردين صرف كند و خواسته‌ي او نزد حاكم قبول شد و حكم تحويل آن را برايش نوشت سپس شيخ ذكريا به بست بازگشت و به ارشاد و خدمت به مردم پرداخت. او اولاد و اعقابي دارد كه بعضي از آنان در آن قريه و اطرافش تا عصر ماباقي مانده‌اند و شيخ ابراهيم بستي از فرزندان او است كه خليفه شيخ شهاب‌الدين حسني شاذلي است و پسرش شيخ حسن مشهور به شيخ حن مولاناوا خليفه‌ي شيخ محمد نودهي برزنجي است كه در قريه مولاناوا نزديك بست اقامت گزيد و در سال 1163 هجري وفات يافت.

 عبدالله فتحي

آقاي عبدالله فتحي در سال 1325 در روستاي قلعه روتله در خانواده مذهبي و علوم‌دوست به دنيا آمد و بنا بر نظام ارباب و رعيتي به روستاي كلكان نقل مكان كردند و تحصيلات خود را در همان روستا آغاز كرد و همانجا مدرك پايان ابتدايي را گرفت و بعد در سال 1365 به ديواندره مهاجرت نمود و از همان سال به استخدام جهاد سازندگي درآمدند و با عنايت به استعدادي كه در او وجود داشت از همان سال‌هاي نوجواني به سرودن شعر روي آورد و با اندك درآمد كارمندي مطالعه و نويسندگي را ادامه دادند و همچنان نيز مشغول مي‌باشند. ضمناً ايشان در زمينه‌هاي خوشنويسي و نقاشي نيز هنرمند مي‌باشند و كليه كتاب‌هايي را كه نوشته‌اند و يا ترجمه كرده‌اند به خط زيباي خود نوشته‌اند.

آثار ايشان كه ترجمه از فارسي به كردي است عبارتند از:

1 ـ ترجمه قصص قرآن به شعر كردي

2 ـ ترجمه بچه درويش يا ارچه و شيرويه به شعر كردي

3 ـ ترجمه داستان صاحب قرآن حضرت حمزه به شعر كردي

4 ـ ترجمه داستان رستم و سهراب و شاهنامه فردوسي به شعر كردي

5 ـ ترجمه آزادبخت سرانديب هندوستان به شعر كردي

6 ـ ترجمه كتاب قزل ارسلان رومي (امير ارسلان) به شعر كردي

7 ـ ترجمه يوسف و زليخاي جامي به شعر كردي

8 ـ ترجمه بديع‌الملوك سلطان مصر به شعر كردي

9 ـ ترجمه كتاب سالار ساسانيان (بهرام گور) از هفت پيكر نظامي گنجوي به شعر كردي

10 ـ سرودن اشعار مذهبي به زبان‌هاي كردي و فارسي

انتهای پیام/

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی