سارال خبر

«غار کرفتو» میراث ماندگار تاریخ و طبیعت در شهرستان دیواندره/تصاویر

غار کَرَفتو (ئه‌شکه‌وتی که‌ره‌فتوو)، یک غار آهکی است که در 67 کیلومتری شمال شرقی شهر دیواندره در استان کردستان و حوزه استحفاظی بخش کرفتو شهرستان دیواندره قرار گرفته‌است.

به گزارش خبرنگار سارال خبر،غار کَرَفتو (ئه‌شکه‌وتی که‌ره‌فتوو)، یک غار آهکی است که در 67 کیلومتری شمال شرقی شهر دیواندره در استان کردستان و حوزه استحفاظی بخش کرفتو شهرستان دیواندره قرار گرفته‌است.

موقعیت محلی غار و صخره‌های مرتفع پیرامون آن در میان روستای علی‌آباد و نخود دره تکاب از شمال و روستای یوزباش کندی از شرق و جنوب شرق، روستاهای مسعود‌آباد دیواندره از جنوب و روستای میرسعید سقز از غرب محاط شده است.

 این غار در دوران سوم زمین‌شناسی شکل گرفته‌است و بخش‌هایی از این غار دست‌کَند و در طول دوران مختلف با تغییراتی جزئی و کلی محل امنی برای زندگی انسان‌ها بوده است.

غار کرفتو در سـیـنه یک رشـتـه کـوه آهـکـی در شـمال دره‌ای عـمـیـق قـرار گـرفـته كه آثار مـتعـددی از پـناهگاه‌ها، دخـمـه‌ها و حـفـره‌هایـی هم در کـنار غار اصـلـی دیـده مـی‌شـود.

 مـوقـعـیـت غار به شکلی است که بیشتر قسمت های آن بادگـیـر نبوده و در زمـسـتان دامـنـه جـنـوبـی را نـمـی پـوشـانـد. در حـالـی که 500 مـتـر دورتـر، یعنی بخش جـنـوب‌شرقی غار بادگـیـر بـوده و بـرف آن را كاملا مـی‌پـوشـانـد. به همین دلیل است که در زمـسـتان‌ درون غار گـرم و در تابـسـتان خـنک است.

ورودی غار از دامنه كوه حدود 25 متر فاصله دارد كه در گذشته راهی نسبتا سخت و دشوار در كمر كوه،‌ بازدید‌كنندگان را هدایت می‌كرد، ولی امروزه با عبور از پلكانی فلزی می‌توان به دهانه ورودی غار رسید.

غار در سال 1818 توسط سر رابرت كرپورتر بازدید و كتیبه آن خوانده شد. در سال 1838 هنری اولینسون از غار بازدید كرد و آن چه را كه به وسیله كرپورتر از كتیبه خوانده شده بود، اصلاح کرد.

 در سال 1963، "سراورل اشتین" همراه با دستیار هنری‌اش ایوب‌خان نقشه اتاق‌های حجاری شده، راهروها و دهلیزهای طبیعی را تهیه كردند كه البته اكنون با توجه به این كه خاك‌برداری و پاك‌سازی راهروها و دهلیزها به طور كامل انجام گرفته، نقشه اشتین كامل نیست.

در حال حاضر طول غار حدود ۷۵۰ متر است و چهار طبقه داردکه راههای فرعی متعددی از آن منشعب می‌شود.

در برخي نقاط غار  بر دیواره های آن نقوش جانوران و گياهان بر ديوارها حک شده است که كتيبه اي يوناني در طبقه سوم وجود دارد که به عنوان معبد هراکلس نام برده‌شده است در آن نوشته شده است« اين خانه هراكلس است،هر كس در آن وارد شود در امان است».

صخره جنوبي در اثر فرسايش مكانيكي متلاشي شده و ساختمان لوحه اي سنگ آهك مخصوصا" به تشديد تخريب كمك فراواني نموده است . نتيجة فرسايشي ايجاد ستون هايي كوچك وبزرگ  بي شكل و نا منظمي در جهت غربي به شرقي است كه مهم ترين آنها پنجه نام دارد .

سه ستون غربي از پنجه كه مشخص تراز ستون هاي ديگر است از دور شبيه اندام انسان و به همين علت درمحل به سه كنيشكان مشهور شده است .

 امتدادشرقي اين صخره به طبقات اصلي پيوسته و آهكها در اين دامنه با شيب طبقاتي شمال شمال شرقي آراميدره ناوديسي محدودي تشكيل مي دهد و به سمت شمال مجددا" به طور ملايمي يافته و زبانه غربي آن در شمال همين دره فرعي در اثر فرسايش آب هاي روان تخريب مكانيكي گيلوئي جنوبي بسيار ضخيم ديگري تشكيل داده كه قلعه و غار كرفتو در آن جاي دارد .

گاهي پاي صخره هاي آهكي در اثر فرسايش مكانيكي متلاشي شده و لايه هاي سخت فوقاني به شكل سايه بان هاي بزرگي تا حدود20 متر جلوتر از پاي صخره به چشم مي خورد وقتي گاهي سايه بان هاي مطبق و مسلط بر حفره هاي روي هم به وجود آمده اند .

 از زير سايبان ها و از منافذ متعدد به ويژه در مشرق غار آبها قطره قطره و يا جاري بر كف حفره ها سرازير شده و اغلب  انعكاس صداي دل نواز آنها در پاي صخره به گوش مي رسد درمغرب دهانه غار و در طول بيش از ضخامت گيلوئي ستون بزرگ و بي شكلي در سنگ هاي آهكي ايجاد شده كه قسمت بالائي آن در حدود 10 متر از پيشاني كنوني صخره فاصله دارد . اين ستون را در محل نجار مي گويند  و مشرق اين ستون در ارتفاع 20 متري از پاي صخره علاوه بر دريچه هايي كه در سنگ تراشيده شده حفره هاي طبيعي چندي وجود دارد كه يكي از آن ها مدخل قلعه و غار كرفتو است .

 به طور عادي دسترسي به آن مشكل است موقع اين غار در منطقه و اشكال در دسترسي مستقيم به آن علت وجودي قلعه راتوجيه مي كند .

 از محل شكاف غارحفره هاي اصلي غار آغاز مي شوند . اولين حفره محوطه اي بزرگ با سقف گنبدي شكل است كه جدار آن در اثر فرسايش شيميايي آب هاي نافذ به شكل گچ بري هاي زيبايي در آمده و محل قنديل هاي شكسته آهكي بر سقف آن نمايان است كف آن نا هموار واز خاك قهوه اي رنگ نرم و سستي پوشيده شده است در اطراف اين حفره سوراخ هاي متعدد كوچك و بزرگي وجود دارد و پيشروي از اين محل به بعد بدون راهنماي وارد و وسائل ايمني كافي مشكل و خطرناك خواهد بود دركف غار و در گوشه شمال شرقي آن سوراخ بزرگ وسراشيبي وجود دارد كه حفره موجود را به حفره بزرگتري درسطح پايين تر متصل مي سازد.

كف سراشيب حفره رابط از گل بسيار ليزي پوشيده كه پايين رفتن از آن تا حدي مشكل است . درداخل حفره زيرين به طور پراكنده تنه استالاكتيت و استالاگميت هاي كوچك و بزرگ كنگره اي آنها را از حفره اصلي جدا كرده و بر آن مسلط مي باشند . تعداد قنديل بزرگ و سالم بسيار كم است بدون شك علت انهدام اين قنديل ها ريزش كف و يا سقف حفره ها بوده است .

در زمستان سال 1379 این غار مورد بررسی باستان‌شناختی قرار گرفت و در این بررسی، در محوطه بیرون و داخل غار،‌ آثاری از دوران‌های مختلف به دست آمد.

نمونه سفال‌ها و اشیای به دست آمده، ادامه سكونت انسان را در طول دوران تاریخی اشكانی و ساسانی و دوران اسلامی یعنی قرون ششم تا هشتم هجری قمری مسجل می کند.

اقداماتی در طول سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ انجام شده که شامل سامان‌دهی محوطه بیرون غار، پله بندی، سکوهای استراحت، پارکینگ، سرایداری، سرویس‌های بهداشتی و برق‌کشی غار است.

این غار  در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شماره ثبت ۳۳۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

مسیر دسترسی:

از دیواندره به سمت سقز حرکت کنید و پس از طی 37 کیلومتر، یک سه راهی در سمت راست وجود دارد که به سه راهی تکاب معروف است.

 تابلوی غار کرفتو در ابتدای سه راهی نصب شده است. از سه راهی تکاب تا غار دقیقا 33 کیلومتر فاصله است. کل مسیر آسفالت و یک بانده است. کیفیت آسفالت مطلوب است. در این مسیر دو، سه راهی وجود دارد که در هر دو لازم است به سمت چپ بپیچید هر چند تابلوی راهنمایی به سمت غار وجود دارد.

*در محوطه مقابل غار، پارکینگ نسبتا بزرگی برای توقف خودرو وجود دارد.

*نزدیک ترین پمپ بنزین با غار 15 کیلومتر فاصله دارد. پمپ بنزین دیگر در جاده دیواندره – سقز و در زرینه (حدود 40 کیلومتری غار) واقع شده است.

* سرویس بهداشتی برای بازدیدکنندگان موجود است و یک فروشگاه کوچک در محوطه وجود دارد ولی رستوران موجود نیست.

* آب آشامیدنی در دسترس است هرچند توصیه می شود.

*از پارکینگ تا طبقه اول غار 220 پله وجود دارد. این مکان برای سالمندان ناتوان، بیماران با آرتروز پیشرفته زانو و بیماران با ناراحتی قلبی پیشرفته مناسب نیست.

* آنتن دهی تلفن همراه مطلوب است.

*در دهانه های خروجی غار نرده های چوبی درست کرده اند که علاوه بر شکل زیبا مانع سقوط بازدیدکنندگان می شود. به این نرده ها تکیه ندهید. خطر سقوط در این بخش برای کودکان بسیار جدی و خطرناک است.

برگزاری اولین همایش ملی غار کرفتو

این همایش با عنوان «همایش ملی غار کرفتو» در روزهای 6 و 7 خرداد ماه با محوریت 8 موضوع در شهرستان دیواندره برگزار می گرددکه مرکز تحقیقات کردستان شناسی دانشگاه آزاد سنندج مسئولیت کمیته علمی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان مسئولیت کمیته اجرایی را برعهده دارند و فرمانداری شهرستان دیواندره رئیس و هماهنگ کننده همایش می باشد.

محورهاي همايش

کرفتو در فرهنگ عاميانه( اسطوره ها افسانه ها، رازها و باورهاي محلي)

جايگاه و اهميت کرفتو در مطالعات و کاوش هاي باسـتان شنـاسي

جايگاه و اهميت كرفتو در مطالعات زمين شناسي و غارشناسي

مرمت و حفاظت از کرفتو به عنوان ميراثي باستاني

بررسي گونه هاي گياهي و جانوري کرفتــو

کرفتو در گذر تاريخ و حافظه ي تاريخي

بازنمايي کرفتو در هنر و ادبيات

کرفتو ، توريسم و توسعـه

هدف از برگزاری همایش علاوه بر کسب اطلاعات در ابعاد مختلف علمی و فنی غار کرفتو، بازخوانی و تصحیح اطلاعات قبلی برای معرفی درست غار در راستای تکمیل پرونده ثبت جهانی آن است.

مقالات ارسالی به این همایش چاپ خواهد شد و  به عنوان یک سند ماندگار در ثبت این اثر در سازمان یونسکو نقش مهمی ایفا خواهد نمود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گردآوری:بیژن تکاور

انتهای پیام/

---

برچسب ها :

غار کرفتودیواندرهتاریخطبیعتکردستان

---

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.